Bist du bei mir - Bądź ze Mną
Bist Du Bei Mir - ta krótka pieśń jest jednym z najsławniejszych utworów zamieszczonych w Clavierbüchlein (Mała Książeczka na Fortepian), którą Jan Sebastian Bachprzygotował dla swojej drugiej żony Anny Magdaleny w 1725 roku. W oznaczeniu katalogowym nosi numer BWV 508.
Okładka Książeczki dla Anny Magdaleny Bach
Wolfgang Schmieder, który katalogował dzieła Bacha przyjął, że wszystkie utwory w Clavierbüchlein są jego dziełem. Okazało się, że tak nie jest. Bach dla swojej żony obok swoich polecał i utwory innych kompozytorów.
Autorem Bist Du Bei Mir jest Gottfried Heinrich Stölzel (1690 -1749). Dorastał w Schwarzenbergu, Saksonia, na granicy z Czechami. Studiował teologię w Lipsku u Melchiora Hofmanna, który jednocześnie był dyrygentem w Neukirche. Okazało się, że Stölzel stał się lepszym muzykiem niż teologiem.
Stölzel uczył się też i pracował we Wrocławiu i Halle. W 1713 roku wyjechał do Italii. Przebywał tam półtora roku. Spotkał się m.in. z Antonio Vivaldim, co było dla niego dużym przeżyciem.
Gottfried Heinrich Stölzel
Po powrocie trzy lata pracował w Pradze, później prowadził orkiestry w Bayreuth i Gerze. W 1719 roku ożenił się i przeniósł na dwór w Gotha. Był kapelmistrzem książąt Saxe-Gotha-Altenburg – Fryderyka II i Fryderyka III.
W Gotha wiodło mu się całkiem dobrze. Był w Niemczech traktowany na równi z J.S. Bachem, jako świetny kompozytor i kappelmeister.
Szczęścia za to nie miał ze swoją spuścizną. Jego manuskrypty ‘odziedziczył’ jego następca na dworze w Gotha Czech Jiří Benda. Benda przeniósł je wszystkie do zamku Sondershausen. Tam trafiły na strych, gdzie przeleżały kilkanaście lat. Deszcze i szczury spowodowały, że zostały z nich tylko strzępy. To co ocalało znaleziono w skrzyni leżącej za organami.
Wiadomo dziś, że Stölzel napisał co najmniej kilkaset utworów. Z 80 suit orkiestrowych nie zachowała się ani jedna. Pisał też concerti grosso, kantaty, sinfonie, koncerty na obój d’amore, oratorium na Boże Narodzenie. Napisał cztery opery – żadna się nie u chowała.
Zamek w Sondershausen
Bist Du Bei Mir jest arią z opery Diomedes, oder die triumphierende Unschuld. Była wystawiona w Bayreuth w 1718 roku. Partytura znajdowała się w operze w Lipsku. Opera ta zbankrutowała w 1720 roku i to pewnie przyczyniło się do jej utracenia.
Schmieder badając twórczość Bacha w 1950 roku nic o tym nie wiedział. Tym samym aria ta przypisywana była Bachowi.
Zapis arii znajdował się w Berlin Singakademie, w bibliotece. Podczas II Wojny światowej zaginął. Odkryty został ponownie dopiero w 2000 roku w Konserwatorium w Kijowie. (Jak się tam znalazł można się łatwo domyślić).
Aria Bist Du Bei Mir jest utworem pięknym i stała się bardzo lubiana przez śpiewaków, jak również i wśród słuchaczy. Bardzo często jest obecnie wykonywana podczas uroczystości ślubnych.
W music boxie m.in. Kiri Te Kanawa i Andreas Scholl.
Tekst niemiecki:
Bist du bei mir, geh' ich mit Freuden
zum Sterben und zu meiner Ruh'.
Ach, wie vergnügt wär' so mein Ende,
es drückten deine lieber Hände
mir die getreuen Augen zu!
Przekład angielski:
If you are with me, then I will gladly go
to [my] death and to my rest.
Ah, how pleasant would my end be,
if your dear, fair hands shut
my faithful eyes!
