J.S. Bach – Motet BWV 227 ‘Jesu Meine Freude’ (Jezu Moja Radości)
W maju 1723 roku Bach przybył do Lipska. Objął stanowisko kantora w kościele św. Tomasza i pozostał nim do śmierci.
Wśród olbrzymiej liczby utworów, które powstały w tym mieście jest sześć motetów żałobnych BWV 225 – BWV 230.
Najstarszy powstał wkrótce po osiedleniu się w Lipsku. Datowany jest bowiem na pogrzeb w 18 lipca 1723. W tym dniu pochowano Johannę Marię Käsin, żonę miejskiego poczmistrza. (Ostatnio ta data jest kwestionowana.)
Motet ‘Jesu Meine Freude’ jest najsłynniejszy i najczęściej z motetów wykonywany.
Bach oparł się na tekście Johanna Francka.
Johann Franckurodził się w Guben, w Brandenburgii w 1618 roku. Uczył się w rodzinnej miejscowości, a uniwersytet ukończył w Kołobrzegu (Königsberg). Po Studiach wrócił do Guben gdzie z czasem stał się ważną osobistością, nawet burmistrzem.
Franck był autorem wielu wierszy i hymnów, które zostały wydane w dwóch tomach w 1674 roku. Poezja świecka się nie zachowała.
Religijne hymny, pieśni i psalmy zostały przechowane w kościele. Bach wykorzystał hymn ‘Jesu Meine Freude’, którego początek stał się nazwą całego motetu. Jednak tekst hymnu posłużył do słów tylko nieparzystych części.
Tekst parzystych części pochodzi z Listów do Rzymian, autorstwa Św. Pawła. 8:1-2, 9-11.
Hymn jest napisany z punktu widzenia wiernego, który modli się i dziękuje Jezusowi za doznane łaski. Chrystus uwolnił ludzi od śmierci. Ten akt dobra kontrastuje z piekłem. Ten przeciwstawienie jest osią motetu. Oddaje tę walkę również muzyka.
Bach nie jest oryginalnym twórcą muzyki. Wykorzystał melodię chorału Johanna Crügera.
Johann Crügerurodził się w 1598 roku i podobnie jak Franck, w Guben.
Uczył się w Sorau, Wrocławiu i Regensburgu. Studiował teologię w Berlinie i na uniwersytecie w Wittemberdze.
Od 1622 roku, przez 40 lat był nauczycielem i kantorem w Nikolaikirche w Berlinie.
Crüger napisał sporo prac koncertowych oraz dydaktycznych. Od 1643 zaczął pisać muzykę do hymnów sławnego niemieckiego twórcy Paula Gerhardta. W 1647 wydał bardzo ważny dla Kościoła Luterańskiego zbiór hymnów Praxis pietatis melica.I to z tego zbioru zaczerpnął melodię Bach do ‘Jesu Meine Freude’.
Motet składa się z następujących części:
· Jesu, meine Freude (1. stanza)
· Es ist nun nichts Verdammliches (based on Ro 8,1 and 8,4)
· Unter deinem Schirmen (2. stanza)
· Denn das Gesetz (à 3, based on Ro 8,2)
· Trotz dem alten Drachen (3. stanza)
· Ihr aber seid nicht fleischlich (Fugue, based on Röm 8,9)
· Weg mit allen Schätzen (4. stanza)
· So aber Christus in euch ist (à 3, based on Ro 8,10)
· Gute Nacht, o Wesen (à 4, 5. stanza)
· So nun der Geist (based on Ro 8,11)
W music boxie dwa wykonania: Hilliard Ensemble & Baroque Orchestra oraz Concetus musicus Wien pod dyrekcją Nikolausa Harnoncourta.
Jesu, meine Freude
Jesu, meine Freude,
Meines Herzens Weide,
Jesu, meine Zier,
Ach wie lang, ach lange
Ist dem Herzen bange
Und verlangt nach dir!
Gottes Lamm, mein Bräutigam,
Außer dir soll mir auf Erden
Nichts sonst Liebers werden.
Es ist nun nichts Verdammliches an denen, die in Christo Jesu sind, die nicht nach dem Fleische wandeln, sondern nach dem Geist.
Unter deinem Schirmen
Bin ich vor den Stürmen
Aller Feinde frei.
Laß den Satan wittern,
Laß den Feind erbittern,
Mir steht Jesus bei.
Ob es itzt gleich kracht und blitzt,
Ob gleich Sünd und Hölle schrecken:
Jesus will mich decken.
Denn das Gesetz des Geistes, der da lebendig macht in Christo Jesu, hat mich frei gemacht von dem Gesetz der Sünde und des Todes.
Trotz dem alten Drachen,
Trotz des Todes Rachen,
Trotz der Furcht darzu!
Tobe, Welt, und springe,
Ich steh hier und singe
In gar sichrer Ruh.
Gottes Macht hält mich in acht;
Erd und Abgrund muss verstummen,
Ob sie noch so brummen.
Ihr aber seid nicht fleischlich, sondern geistlich, so anders Gottes Geist in euch wohnet. Wer aber Christi Geist nicht hat, der ist nicht sein.
Weg mit allen Schätzen!
Du bist mein Ergötzen,
Jesu, meine Lust !
Weg ihr eitlen Ehren,
Ich mag euch nicht hören,
Bleibt mir unbewusst!
Elend, Not, Kreuz, Schmach und Tod
Soll mich, ob ich viel muss leiden,
Nicht von Jesu scheiden.
So aber Christus in euch ist, so ist der Leib zwar tot um der Sünde willen; der Geist aber ist das Leben um der Gerechtigkeit willen.
Gute Nacht, o Wesen,
Das die Welt erlesen,
Mir gefällst du nicht.
Gute Nacht, ihr Sünden,
Bleibet weit dahinten,
Kommt nicht mehr ans Licht!
Gute Nacht, du Stolz und Pracht!
Dir sei ganz, du Lasterleben,
Gute Nacht gegeben.
So nun der Geist des, der Jesum von den Toten auferwecket hat, in euch wohnet, so wird auch derselbige, der Christum von den Toten auferwecket hat, eure sterbliche Leiber lebendig machen um des willen, dass sein Geist in euch wohnet.
Weicht, ihr Trauergeister,
Denn mein Freudenmeister,
Jesus, tritt herein.
Denen, die Gott lieben,
Muss auch ihr Betrüben
Lauter Zucker sein.
Duld ich schon hier Spott und Hohn,
Dennoch bleibst du auch im Leide,
Jesu, meine Freude.
Tłumaczenie angielskie
Jesu My Joy
[Verse 1] (S, A, T, B)
Jesus, my true pleasure,
Of my heart the pasture,
Jesus, my delight,
Ah how long, how long now
Is my heart made anxious
As it longs for thee!
God's true lamb, my bridegroom thou,
More than thee to me on earth now
Shall nought be more treasured.
[Rom. 8:1 and 4] (S1, S2, A, T, B)
There is now nought of condemnation in them who in Jesus Christ abide, walking not in flesh's error, but the Spirit's call.
[Verse 2] (S1, S2, A, T, B)
Under thy protection
Am I from the tempests
Of all foes set free.
Let then Satan bluster,
Let the foe grow bitter,
By me Jesus stands!
Though it now soon crack and flash,
Though soon sin and hell strike terror,
Jesus me will shelter.
[Rom. 8:2] (S1, S2, A)
Because the law of Spirit, who is the giver of life within Christ Jesus, hath now set me free from that, the law of error and of dying.
[Verse 3] (S1, S2, A, T, B)
'Spite the ancient serpent,
'Spite the jaws of dying,
'Spite the fear they bring!
Tremble, world, with leaping;
I'll stand here with singing
In most sure repose.
God's great might holds me in awe;
Earth and chasm shall grow silent,
Though they yet so rumble.
[Rom. 8:9] (S1, S2, A, T, B)
Ye are, though, in the flesh not, but in Spirit, if truly God's Spirit in you dwelleth. But who Christ's Spirit doth not have is not of him.
[Verse 4] (S, A, T, B)
Off with other treasures!
Thou art my sole pleasure,
Jesus, my desire!
Off, ye empty honors,
I refuse to heed you,
May I know you not!
Woe, distress, cross, scorn and death
Shall now, though I much must suffer,
Not from Jesus take me.
[Rom. 8:10] (A, T, B)
If, though, now Christ doth dwell in you, although the flesh is dead by its sin's corruption, the Spirit still yet is living because of goodness and justice.
[Verse 5] (S1, S2, A, T)
Now good night, O creature
Which the world doth favor,
Thou dost please me not.
Now good night, corruption,
Get thee far behind me,
Come no more to light!
Now good night, thou pomp and pride!
Once for all, thou wicked life here,
Now "Good night" I bid thee.
[Rom. 8:11] (S1, S2, A, T, B)
If now that Spirit, which Jesus from the dead hath caused to waken, be in you dwelling, so shall too that very one, which Christ forth from the dead hath caused to be awake, unto your mortal bodies give life immortal, for this reason, that in you dwells his Spirit.
[Verse 6] (S, A, T, B)
Yield, ye mournful spirits,
For my pleasure's Master,
Jesus, comes to me.
And in those God loveth,
Must as well their sadness
To pure sweetness turn.
Here I've long borne spite and scorn,
But thou bidest e'en in sorrow,
Jesus, my true pleasure.
