Przyjdź Teraz Zbawicielu – Kantata 61 i 62
Wielokrotnie pisząc o Janie Sebastianie Bachu podkreślałem jego wielką pobożność. Ta religijność miała ogromny wpływ na jego twórczość, wręcz decydującą. Bach pisał też utwory świeckie jednak większość jego kompozycji poświęcona była Bogu.
Od Lutra w Niemczech uważano, że muzyka miła jest Bogu i ludzie winni ją tworzyć na jego chwałę. Muzyka była więc obowiązkowa w szkołach. Bach podzielał pogląd Lutra w całości.
Bach pisał nie tylko wielkie dzieła na największe święta, w tym na Święta Bożego Narodzenia. Komponował także utwory przeznaczone do wykonywania w adwencie.
W 1714 roku powstała kantata, oznaczona dzisiaj sygnaturą BWV 61 - Nun komm, der Heiden Heiland.
Bach przebywał wtedy w Weimarze. W 1714 roku objął stanowisko organisty na dworze Johanna Ernsta von Sachsen-Weimar.
Kantata została wykonana 2 grudnia, w pierwszą niedzielę adwentu. W tym dniu czytane były Z listów Św. Pawła do Rzymian 13:11–14 oraz z Ewangelii wg Św. Mateusza 21:1–9.
Wykonanie odbyło się w Kaplicy Pałacowej (Schlosskirche).
Schlosskirche w Weimarze
Autorem tekstu był Erdmann Neumeister, który wykorzystał m.in. hymn Marcian Lutra Nun komm, der Heiden Heiland, w części pierwszej i tym samym został tytułem kantaty.
W zamykającym utwór chorale pojawiają się słowa Philippa Nicolai’a z Wie schön leuchtet der Morgenstern.
Erdman Neumeister (1671 – 1756) był teologiem i hymnologiem. Pochodził z Saksoni. W trakcie swojego życia pracował w wielu miastach Niemiec zyskując coraz większą sławę. Zmarł w Hamburgu otoczony powszechnym uznaniem.
Neumeister jest autorem wielu hymnów, z których część wykonywana jest do dzisiaj. Pisał też teksty do kantat. Zbierał je w cykle i sukcesywnie publikował.
Bach wykorzystał te teksty kilkukrotnie w swoich kantatach.
Erdmann Neumeister
Kantaty Bacha napisane w Weimarze obejmowały: sopran, tenor, bas i chór z towarzyszeniem małego zespołu instrumentalnego – dwoje skrzypiec, dwie wiole i basso continuo.
Kantata BWV 61 składa się z następujących części:
- Coro: Nun komm, der Heiden Heiland
- Recitativo (tenor): Der Heiland ist gekommen
- Aria (tenor): Komm, Jesu, komm zu deiner Kirche
- Recitativo (bass): Siehe, ich stehe vor der Tür
- Aria (soprano): Öffne dich, mein ganzes Herze
- Chorale: Amen, Amen, komm du schöne Freudenkrone
Otwierający Chorał został przez Bacha napisany w stylu francuskiej uwertury jako chorał fantazja. Zawiera trzy części: wolna – szybka (fuga) – wolna. Jest najbardziej znaną częścią tej kantaty,
Bach w Weimarze (???)
W 1723 roku Bach został kantorem w Kościele i Szkole Św. Tomasza w Lipsku. Było to bardzo prestiżowe stanowisko muzyczne na całe Niemcy. Bach po przyjeździe do miasta wykorzystał kilka kompozycji napisanych wcześniej.
28 listopada kantata BWV61 została wykonana w Lipsku, drugi raz po dziewięciu latach.
Bach był już dojrzalszym kompozytorem. Pisał już inaczej.
Na następny rok Bach postanowił napisać nową wersję kantaty Nun komm, der Heiden Heiland. Otrzymała numer BWV 62. Tak to trochę nieskładnie z datowaniem utworów Bacha było.
Bach wykorzystał hymn Lutra ale nie powtórzył całego tekstu Neumeistera. Opracował go sam.
Kantata został wykonana 3 grudnia 1724 roku w kościele Św. Tomasza.
Skład jest już większy niż w Weimarze. Obejmował: SATB (sopran, alt, tenor, bas), czterogłosowy chór oraz orkiestrę.
Części:
- Nun komm, der Heiden Heiland (Chorus)
- Aria: Bewundert, o Menschen, dies grosse Geheimnis (Tenor)
- Recitative: So geht aus Gottes Herrlichkeit und Thron (Bass)
- Aria: Streite, siege, starker Held! (Bass)
- Recitative: Wir ehren diese Herrlichkeit (Soprano, Alto)
- Chorale: Lob sei Gott, dem Vater, ton
Podobnie jak w poprzedniej i z tej kantaty największą sławę osiągnęła część pierwsza.
W music boxie Phillipe Herreweghe prowadzi Collegium Vocale Gent. Soliści: Sybilla Rubens – sopran, Sarah Connolly - mezzo-soprano, Christoph Prégardien – tenor, Peter Kooy - bass
Pomnik Bacha w Lipsku
Tekst Kantaty BWV 62
1. Chorus (SATB)
Nun komm, der Heiden Heiland,
Der Jungfrauen Kind erkannt,
Des sich wundert alle Welt,
Gott solch Geburt ihm bestellt.
2. Aria (Tenor)
Bewundert, o Menschen, dies große Geheimnis:
Der höchste Beherrscher erscheinet der Welt.
Hier werden die Schätze des Himmels entdecket,
Hier wird uns ein göttliches Manna bestellt,
O Wunder! die Keuschheit wird gar nicht beflecket.
3. Recitative (Bass)
So geht aus Gottes Herrlichkeit und Thron
Sein eingeborner Sohn.
Der Held aus Juda bricht herein,
Den Weg mit Freudigkeit zu laufen
Und uns Gefallne zu erkaufen.
O heller Glanz, o wunderbarer Segensschein!
4. Aria (Bass)
Streite, siege, starker Held!
Sei vor uns im Fleische kräftig!
Sei geschäftig,
Das Vermögen in uns Schwachen Stark zu machen!
5. Recitative - Duet (Soprano/Alto)
Wir ehren diese Herrlichkeit
Und nahen nun zu deiner Krippen
Und preisen mit erfreuten Lippen,
Was du uns zubereit';
Die Dunkelheit verstört' uns nicht
Und sahen dein unendlich Licht.
6. Chorale
Lob sei Gott, dem Vater, g'than,
Lob sei Gott, sein'm eingen Sohn,
Lob sei Gott, dem Heilgen Geist,
Immer und in Ewigkeit!
Kościół Św. Tomasza w Lipsku
